Het is nu echt rustig op de tuin qua werkzaamheden. Deze week heb ik, op 5 vakantiedagen in de zomer na, voor het eerst niet op de tuin gewerkt. Terwijl ik ondertussen met van alles bezig ben, voelt het toch als een soort vakantie. Ik kon de tuin nu even loslaten. Misschien vergelijkbaar met een kind, waar je de hele tijd de zorg voor hebt en die een paar dagen uit gaat logeren. Het werk voor de CSA-Conferentie in Deventer gaat gestaag door en we maken vorderingen. We hebben het programma al aardig rond. In de bijlage staat het voorlopige programma. We hebben maar liefst 14 verschillende workshops. Ik zal er een paar noemen.
thema ‘wat doen we met de winter?’: Kolen telen: een half jaar lang nemen ze een halve m2 ruimte in beslag – per stuk! – om dan in de winter iemand blij te maken. OF niet eens. Hoe ga je als CSA tuinder om met het winteraanbod? Zelfoogsten uit een vorstvrije kelder of container? Zelf thuis bewaren? Gezamenlijk zuurkool maken? Michel Paulius van Us Hof zoekt en Michiel van Poucke van het Wijveld graaft een kelder. Wat zijn jouw tips?
thema ‘CSA solidair’’: CSA laat leden vooruit betalen en delen in het risico. Zou het ook mooi zijn als rijkere mensen dan meer betalen en armere minder? Hoe geef je die solidariteit vorm? Elske Hageraats van de Ommuurde Tuin heeft wel een idee hoe dat zou kunnen. Jocelyn Parot van Urgenci ontwikkelt mee aan een ICT tool om per lid de kosten te bepalen. Biedt dit jou ook perspectief?
thema ‘deelnemers betrokken houden’: Moestuin Leyduin nabij Haarlem heeft een stabiele groep van 280 leden en een wachtlijst, maar kiest niet voor groei. De Oosterwaarde heeft al 25 jaar een trouwe groep deelnemers. Hoe hou je die deelnemers betrokken en in je aandacht als tuinder? Tuinders Marga Verheije en Tineke Bakker zien de bewustwording onder hun leden groeien – ze eten meer uit het seizoen, biologisch en uit de buurt. Laat je inspireren!
Veel thema's vind ik interessant voor de Nieuwe Akker. En je kan als oogstabonnement-houder je ervaring met andere tuinderijen en oogstleden daarvan uitwisselen. En ideeën opdoen hoe dat op andere tuinderijen gaat.
Naast het inhoudelijke programma begint ook het praktische gedeelte vorm te krijgen. Koffie en thee regelen we zelf. Dat betekent dat er een aantal keren per dag koffie en thee bij- en klaargezet moet worden. We zoeken naast andere taken hier nog vrijwilligers voor. En als we meerdere vrijwilligers hebben is dat steeds een half uurtje werk en kan je verder gratis het conferentie-programma volgen. De eerste keer koffie en thee zetten begint om 9 uur. Wie kan er dan en/of op latere tijdstippen (ongeveer 12:00 en 14:45 uur) helpen? Het is dus op zaterdag 11 januari. a.s.
Wil je gewoon de conferentie volgen dan kan je je aanmelden via de volgende link; aanmelding CSA-conferentie
De kosten zijn slechts € 25 inclusief lunch. Diner € 15.
De Nieuwe Akker heeft geen verharde parkeerplaats en paden. Dat betekent dat bij langdurig nat weer het wat lastiger kan worden om de tuin te bereiken. In de vorige nieuwsbrief heb ik een alternatieve parkeeroptie genoemd. Mochten de paden erg modderig worden dan gaan we houtsnippers strooien.
De Nieuwe Akker werkt volgens de principes van de CSA. Community Supported Agriculture. Vrij vertaald; Gemeenschapslandbouw. De Gemeenschap, waar jij als oogstabonnementshouder deel van uitmaakt, steunt de tuinderij, op talloze manieren. Onder andere door te delen in het teelt risico en door een vast bedrag voor jou deel van de oogst voorruit te betalen. Het is dan goed om ook verslag te doen wat er met je geld gebeurt is. Hoe het gebruikt is en hoe de tuinderij er economisch voorstaat. Daarnaast is het goed om het afgelopen seizoen te evalueren. Wat ging goed, wat is goed bevallen en wat kan verbeterd worden. En wat heeft de Nieuwe Akker nodig om zich verder te ontwikkelen? Hoe krijgen we het voor elkaar om definitief op de huidige locatie te kunnen blijven?
Belangrijke zaken voor de toekomst van de Nieuwe Akker. Daarom is er van 19:30- 22:00 uur op woensdag 29januari een ledenvergadering om dit met elkaar te bespreken. Dus graag vastleggen in je agenda. Meer info over de locatie en agenda volgt nog. Als je je alvast wilt aanmelden kan dat. Dan graag een e-mailtje.
Deze week weer savooi kool op het oogstmenu. Ik zet t klaar in de pipowagen. Volgende week weer rode kool op de lijst. Dan kan je die eventueel samen de spruiten met kerst op tafel zetten.
Savooi kool: Ligt klaar in de pipowagen! Dit waren de licht aangetaste kolen, waar we de slechte plekken weggehaald hebben. Deze moeten eerst op! Hoeveelheid; Een grotere voor meer persoons-huishoudens. Een kleinere voor een 1 persoonshuishouding.
Schorseneren : staat gelijk links van de grote tunnelkas, vooraan. Er zijn 4 rijen. We beginnen met de linker en buitenste rij! Anders wordt het een zooitje. Je graaft aan de linkerkant, vlak naast de buitenste de rij een gleuf van ongeveer 40 cm diep. De grond die er uit komt dan aan de linkerkant van de gleuf leggen! Dan aan de andere kant van de rij, de spitvork vlak naast de schorseneer, loodrecht in de grond duwen en dan de wortel voorzichtig los maken en uit de grond trekken. Sommigen hebben vertakkingen. Ze zijn het best minstens een vinger dik, anders hou je weinig over na het schillen. .
Winterpostelein; Bladgroente waar je goed een salade van kan maken. Staat in de kleine tunnelkas, links. Graag links vooraan beginnen met oogsten. Voorzichtig tussen de rijtjes stappen! Je pakt met de ene hand wat blaadjes en met de andere snijd je onderaan de steeltjes door. Snijden dus en niet trekken s.v.p. Dan kan er nog weer nieuwe groeien. Ongeveer 100 gram per volwassene. Kasdeur altijd weer sluiten a.u.b.
Boerenkool of palmkool. Staat vlak bij de handpomp. Zie bordje. Alleen de onderste grote mooie bladeren plukken. Dan kunnen de kleinere nog wat groter groeien. Ongeveer 400 gram per volwassene.
Aardpeer: Staat vlak bij het afdakje/schommel. Daar vandaan naar links richting composthoop lopen. Zie bordje. Sommige mensen vergelijken het met oesters of artisjok met een lichte nootachtige smaak. Aardperen zijn ook, mits vers, rauw te eten en zijn dan lekker bros en krokant. Ze combineren goed met aardappels, worteltjes, vis en noten. Echter ook met prei, erwten, bonen en broccoli gaan ze fijn samen. Oogsten; Bij linker rij beginnen. Voorzichtig met een spitvork of greep ruim voor de stengel steken. En de knolletjes uit de grond halen. Waarschijnlijk zitten ze ook aan weerszijden onder het gras. Ongeveer 250 gram per volwassene.
Prei: Zie je vanaf de pomp wel staan. Oogsten door met de spitvork de prei eerst diep los te steken. Dan onderaan vastpakken en uit de grond te trekken. Het mooie groen is ook prima om te eten! Ongeveer 250 gram per volwassene.
Groenlof: Staat links achter de grote tunnelkas. Kan je ook goed stamppot van maken, al la andijvie. Buitenste blad ziet er soms lelijk uit, maar daaronder zit prima lof! Oogsten door met een mes de "krop" onder door te snijden. Hoeveelheid. 1 kleine per persoon. Grote voor 2 personen of meer personen.
Groenselderij: Staat rechts naast de boerenkool, halverwege. Achter de peterselie. Zie bordje. Is het zusje van de bleekselderij. Het is wat sterker van smaak dan de bleke variant. Groenselderij is rijk aan mineralen en vitaminen. Groenselderij is geschikt als smaakmaker en garnering van soepen, salades en stoofschotels. Oogsten door ruim onder de stelen, de plant door te snijden of door dikke stelen af te breken. Hoeveelheid; 1 per volwassene of los een aantal stelen.
Pastinaak: Op het rechter gedeelte van de tuin. Paadje van de bieten inlopen. Staan links naast de rode bieten. Ze hebben bruine roestplekken, maar die kan je er gewoon afschillen. Oogsten met een spitvork. Ongeveer 300 gram per volwassene.
Snijbiet: Staat rechts naast de prei. 20 meter naar achteren Snijbiet oogst je zoals de naam al zegt; door te snijden. Je pakt met de ene hand een bos blad en met de andere snijd je het blad onderaan af. Als je de buitenste bladeren te groot vindt, alleen de binnenste kleinere bladeren nemen. Graag alle bladeren per plant snijden Niet te laag! Een paar cm. boven de grond. Er moeten nog groeipunten blijven, zodat weer nieuw blad kan groeien. Dan kunnen we nog weer een keer oogsten! Richthoeveelheid: Ongeveer 350 gram/volwassene.
Rucola: Staat rechts op de tuin, vooraan. Oogsten door te snijden. Dan kan er nog weer nieuwe groeien. 1 bosje per volwassene.
Winterwortel: Staan rechts op de tuin. Vooraan. Met de spitvork naast de wortels in de grondsteken en de wortels iets los steken. Wortel onderaan bij t loof pakken en uit de grond trekken. De witte en gele wortels zijn ook lekker! Ongeveer 250 gram per volwassene.
Jaarabonnement-houders mogen thuis een voorraadje aan leggen. 4 kg per volwassene is geen probleem. Draai het loof van de wortel, leg ze op een laagje zand in een kist, bak of emmer, bedek ze met een laagje zand en leg de volgende laag er bovenop. Eindig met een laag zand. De wortelen kun je tot vijf maanden in kisten op een droge, koele plek bewaren. Het zand is liefst geel maar ik gebruik zelf ook grond uit de tuin. Het zand moet licht vochtig zijn. Dus eventueel nat maken. Zorg dat er onder in de kist of emmer gaten zitten zodat teveel aan vocht weg kan. De kist koud wegzetten. Dat kan buiten onder een afdak zijn, maar kan net zo goed binnen. Wel moet je er dan voor zorgen dat je er een stuk gaas overheen legt, zodat er geen ongedierte bij kan. Muizen zijn dol op wortel.
Rode bieten: Staan op rechter gedeelte. Zie bordje vooraan. Paadje inlopen en dan na 30meter. Oogsten door biet uit de grond te trekken. 1 hele grote of 250 gram per volwassene.
Nieuwe Zeelandse spinazie: Staat op rechter gedeelte van de tuin, achter de snijbiet. Is geen echte spinazie maar is qua smaak en gebruik ongeveer gelijk aan echte spinazie. Van Nieuw-Zeelandse spinazie oogst je de bladeren. Je moet wel even zoeken! Ongeveer 400 gram per volwassene.
Peterselie(platte): Staat vlak bij de handpomp. Zie bordje. Oogsten door een bosje af te snijden. Zolang de voorraad strekt.
Jan-Jaap Scholten
thema ‘wat doen we met de winter?’: Kolen telen: een half jaar lang nemen ze een halve m2 ruimte in beslag – per stuk! – om dan in de winter iemand blij te maken. OF niet eens. Hoe ga je als CSA tuinder om met het winteraanbod? Zelfoogsten uit een vorstvrije kelder of container? Zelf thuis bewaren? Gezamenlijk zuurkool maken? Michel Paulius van Us Hof zoekt en Michiel van Poucke van het Wijveld graaft een kelder. Wat zijn jouw tips?
thema ‘CSA solidair’’: CSA laat leden vooruit betalen en delen in het risico. Zou het ook mooi zijn als rijkere mensen dan meer betalen en armere minder? Hoe geef je die solidariteit vorm? Elske Hageraats van de Ommuurde Tuin heeft wel een idee hoe dat zou kunnen. Jocelyn Parot van Urgenci ontwikkelt mee aan een ICT tool om per lid de kosten te bepalen. Biedt dit jou ook perspectief?
thema ‘deelnemers betrokken houden’: Moestuin Leyduin nabij Haarlem heeft een stabiele groep van 280 leden en een wachtlijst, maar kiest niet voor groei. De Oosterwaarde heeft al 25 jaar een trouwe groep deelnemers. Hoe hou je die deelnemers betrokken en in je aandacht als tuinder? Tuinders Marga Verheije en Tineke Bakker zien de bewustwording onder hun leden groeien – ze eten meer uit het seizoen, biologisch en uit de buurt. Laat je inspireren!
Veel thema's vind ik interessant voor de Nieuwe Akker. En je kan als oogstabonnement-houder je ervaring met andere tuinderijen en oogstleden daarvan uitwisselen. En ideeën opdoen hoe dat op andere tuinderijen gaat.
Naast het inhoudelijke programma begint ook het praktische gedeelte vorm te krijgen. Koffie en thee regelen we zelf. Dat betekent dat er een aantal keren per dag koffie en thee bij- en klaargezet moet worden. We zoeken naast andere taken hier nog vrijwilligers voor. En als we meerdere vrijwilligers hebben is dat steeds een half uurtje werk en kan je verder gratis het conferentie-programma volgen. De eerste keer koffie en thee zetten begint om 9 uur. Wie kan er dan en/of op latere tijdstippen (ongeveer 12:00 en 14:45 uur) helpen? Het is dus op zaterdag 11 januari. a.s.
Wil je gewoon de conferentie volgen dan kan je je aanmelden via de volgende link; aanmelding CSA-conferentie
De kosten zijn slechts € 25 inclusief lunch. Diner € 15.
De Nieuwe Akker heeft geen verharde parkeerplaats en paden. Dat betekent dat bij langdurig nat weer het wat lastiger kan worden om de tuin te bereiken. In de vorige nieuwsbrief heb ik een alternatieve parkeeroptie genoemd. Mochten de paden erg modderig worden dan gaan we houtsnippers strooien.
De Nieuwe Akker werkt volgens de principes van de CSA. Community Supported Agriculture. Vrij vertaald; Gemeenschapslandbouw. De Gemeenschap, waar jij als oogstabonnementshouder deel van uitmaakt, steunt de tuinderij, op talloze manieren. Onder andere door te delen in het teelt risico en door een vast bedrag voor jou deel van de oogst voorruit te betalen. Het is dan goed om ook verslag te doen wat er met je geld gebeurt is. Hoe het gebruikt is en hoe de tuinderij er economisch voorstaat. Daarnaast is het goed om het afgelopen seizoen te evalueren. Wat ging goed, wat is goed bevallen en wat kan verbeterd worden. En wat heeft de Nieuwe Akker nodig om zich verder te ontwikkelen? Hoe krijgen we het voor elkaar om definitief op de huidige locatie te kunnen blijven?Belangrijke zaken voor de toekomst van de Nieuwe Akker. Daarom is er van 19:30- 22:00 uur op woensdag 29januari een ledenvergadering om dit met elkaar te bespreken. Dus graag vastleggen in je agenda. Meer info over de locatie en agenda volgt nog. Als je je alvast wilt aanmelden kan dat. Dan graag een e-mailtje.
Deze week weer savooi kool op het oogstmenu. Ik zet t klaar in de pipowagen. Volgende week weer rode kool op de lijst. Dan kan je die eventueel samen de spruiten met kerst op tafel zetten.
Te oogsten:
Spruiten: Staan rechts van de grote tunnelkas. Oogsten door mooie grote spruiten te zoeken en die van de stengel af te breken. De kleinere spruiten graag laten zitten. Die groeien nog groter. Ongeveer 200 gram per volwassene.Savooi kool: Ligt klaar in de pipowagen! Dit waren de licht aangetaste kolen, waar we de slechte plekken weggehaald hebben. Deze moeten eerst op! Hoeveelheid; Een grotere voor meer persoons-huishoudens. Een kleinere voor een 1 persoonshuishouding.
Schorseneren : staat gelijk links van de grote tunnelkas, vooraan. Er zijn 4 rijen. We beginnen met de linker en buitenste rij! Anders wordt het een zooitje. Je graaft aan de linkerkant, vlak naast de buitenste de rij een gleuf van ongeveer 40 cm diep. De grond die er uit komt dan aan de linkerkant van de gleuf leggen! Dan aan de andere kant van de rij, de spitvork vlak naast de schorseneer, loodrecht in de grond duwen en dan de wortel voorzichtig los maken en uit de grond trekken. Sommigen hebben vertakkingen. Ze zijn het best minstens een vinger dik, anders hou je weinig over na het schillen. .
Winterpostelein; Bladgroente waar je goed een salade van kan maken. Staat in de kleine tunnelkas, links. Graag links vooraan beginnen met oogsten. Voorzichtig tussen de rijtjes stappen! Je pakt met de ene hand wat blaadjes en met de andere snijd je onderaan de steeltjes door. Snijden dus en niet trekken s.v.p. Dan kan er nog weer nieuwe groeien. Ongeveer 100 gram per volwassene. Kasdeur altijd weer sluiten a.u.b.
Boerenkool of palmkool. Staat vlak bij de handpomp. Zie bordje. Alleen de onderste grote mooie bladeren plukken. Dan kunnen de kleinere nog wat groter groeien. Ongeveer 400 gram per volwassene.
Aardpeer: Staat vlak bij het afdakje/schommel. Daar vandaan naar links richting composthoop lopen. Zie bordje. Sommige mensen vergelijken het met oesters of artisjok met een lichte nootachtige smaak. Aardperen zijn ook, mits vers, rauw te eten en zijn dan lekker bros en krokant. Ze combineren goed met aardappels, worteltjes, vis en noten. Echter ook met prei, erwten, bonen en broccoli gaan ze fijn samen. Oogsten; Bij linker rij beginnen. Voorzichtig met een spitvork of greep ruim voor de stengel steken. En de knolletjes uit de grond halen. Waarschijnlijk zitten ze ook aan weerszijden onder het gras. Ongeveer 250 gram per volwassene.
Prei: Zie je vanaf de pomp wel staan. Oogsten door met de spitvork de prei eerst diep los te steken. Dan onderaan vastpakken en uit de grond te trekken. Het mooie groen is ook prima om te eten! Ongeveer 250 gram per volwassene.
Groenlof: Staat links achter de grote tunnelkas. Kan je ook goed stamppot van maken, al la andijvie. Buitenste blad ziet er soms lelijk uit, maar daaronder zit prima lof! Oogsten door met een mes de "krop" onder door te snijden. Hoeveelheid. 1 kleine per persoon. Grote voor 2 personen of meer personen.
Groenselderij: Staat rechts naast de boerenkool, halverwege. Achter de peterselie. Zie bordje. Is het zusje van de bleekselderij. Het is wat sterker van smaak dan de bleke variant. Groenselderij is rijk aan mineralen en vitaminen. Groenselderij is geschikt als smaakmaker en garnering van soepen, salades en stoofschotels. Oogsten door ruim onder de stelen, de plant door te snijden of door dikke stelen af te breken. Hoeveelheid; 1 per volwassene of los een aantal stelen.
Pastinaak: Op het rechter gedeelte van de tuin. Paadje van de bieten inlopen. Staan links naast de rode bieten. Ze hebben bruine roestplekken, maar die kan je er gewoon afschillen. Oogsten met een spitvork. Ongeveer 300 gram per volwassene.
Snijbiet: Staat rechts naast de prei. 20 meter naar achteren Snijbiet oogst je zoals de naam al zegt; door te snijden. Je pakt met de ene hand een bos blad en met de andere snijd je het blad onderaan af. Als je de buitenste bladeren te groot vindt, alleen de binnenste kleinere bladeren nemen. Graag alle bladeren per plant snijden Niet te laag! Een paar cm. boven de grond. Er moeten nog groeipunten blijven, zodat weer nieuw blad kan groeien. Dan kunnen we nog weer een keer oogsten! Richthoeveelheid: Ongeveer 350 gram/volwassene.
Rucola: Staat rechts op de tuin, vooraan. Oogsten door te snijden. Dan kan er nog weer nieuwe groeien. 1 bosje per volwassene.
Winterwortel: Staan rechts op de tuin. Vooraan. Met de spitvork naast de wortels in de grondsteken en de wortels iets los steken. Wortel onderaan bij t loof pakken en uit de grond trekken. De witte en gele wortels zijn ook lekker! Ongeveer 250 gram per volwassene.
Jaarabonnement-houders mogen thuis een voorraadje aan leggen. 4 kg per volwassene is geen probleem. Draai het loof van de wortel, leg ze op een laagje zand in een kist, bak of emmer, bedek ze met een laagje zand en leg de volgende laag er bovenop. Eindig met een laag zand. De wortelen kun je tot vijf maanden in kisten op een droge, koele plek bewaren. Het zand is liefst geel maar ik gebruik zelf ook grond uit de tuin. Het zand moet licht vochtig zijn. Dus eventueel nat maken. Zorg dat er onder in de kist of emmer gaten zitten zodat teveel aan vocht weg kan. De kist koud wegzetten. Dat kan buiten onder een afdak zijn, maar kan net zo goed binnen. Wel moet je er dan voor zorgen dat je er een stuk gaas overheen legt, zodat er geen ongedierte bij kan. Muizen zijn dol op wortel.
Rode bieten: Staan op rechter gedeelte. Zie bordje vooraan. Paadje inlopen en dan na 30meter. Oogsten door biet uit de grond te trekken. 1 hele grote of 250 gram per volwassene.
Voor de liefhebber
Witlof-pennen(om thuis witlof te trekken) Staat links achter de grote tunnelkas, rechts van de groenlof. Steek een aantal witlof planten uit. Snij het loof vanaf 2 cm boven de wortel af. Ik kort alle wortels in op ongeveer 20 cm. Ik pak een emmer of grote bloempot en leg die op zijn kant. Ik leg een klein laagje aarde in de zijkant van de emmer/pot. En daarop een paar wortels en dan weer een laagje aarde. En dan weer wortels, en weer aarde. Totdat de emmer/pot vol is. Zorg ervoor dat de bovenkant van de wortels op gelijke hoogte zitten. Emmer/pot rechtopzetten en eventueel een klein beetje water geven. Op een warme plek zetten(13-18 °C) en licht weg houden. Bijvoorbeeld door er een bloempot op zijn kop erover heen te doen. Na ongeveer 4 weken heb je witlof.Nieuwe Zeelandse spinazie: Staat op rechter gedeelte van de tuin, achter de snijbiet. Is geen echte spinazie maar is qua smaak en gebruik ongeveer gelijk aan echte spinazie. Van Nieuw-Zeelandse spinazie oogst je de bladeren. Je moet wel even zoeken! Ongeveer 400 gram per volwassene.
Peterselie(platte): Staat vlak bij de handpomp. Zie bordje. Oogsten door een bosje af te snijden. Zolang de voorraad strekt.
Jan-Jaap Scholten